Park Narodowy Gór Stołowych

Dyrekcja Parku Narodowego Gór Stołowych
ul. Słoneczna 31
tel. + 48 74 / 8661 - 436, +48 74 / 8662 - 097
fax. + 48 74 / 8654 - 918
e-mail: pngs@pngs.com.pl
Strona internetowa: PNGS

godziny urzędowania:
od poniedziałku do piątku w godz. od 7:30 do 15:30

Góry Stołowe to jedno z najpiękniejszych i najatrakcyjniejszych pasm górskich w Polsce. W ich obrębie znajduje się Park Narodowy Gór Stołowych.

Góry Stołowe ciągną się od doliny Bystrzycy Dusznickiej na północnym zachodzie, aż po rejon Mieroszowa i Krzeszowa, gdzie mają także inną nazwę: Zawory. Łączna długość pasma wynosi 42 km. Północno – wschodni kraniec wyznacza rzeka Ścinawka, a zachodni doliny rzek Metui i jej prawego dopływu Jivki (w Czechach).

Największą popularnością wśród turystów cieszą się partie Gór Stołowych znajdujące się w rejonie Polanicy, Dusznik, Kudowy i Karłowa (Park Narodowy Gór Stołowych), mniej osób odwiedza tereny leżące po czeskiej stronie (Broumovskie Ściany i Teplicko-Adršpachskie Skały).

Pasmo Gór Stołowych to jedyny w Polsce przykład gór płytowych, zbudowanych z górnokredowych piaskowców, leżących w dwóch głównych poziomach. Piaskowce stanowiły dno morza, które w wyniku ruchów górotwórczych, zostało wypiętrzone na wysokość kilkuset metrów. Pomiędzy nimi występują pokłady nieprzepuszczalnych margli. Na skutek erozji przyroda wyrzeźbiła w skałach piaskowca fantastyczne formy skalne, tworzące zespoły o wysoce atrakcyjnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych ( Błędne Skały czy najwyższy szczyt Szczeliniec Wielki).

Góry Stołowe widziane z odległości kilkunastu kilometrów mają charakter płaskiego stołu (skąd pochodzi nazwa), o pionowych krawędziach opadających niekiedy kilkaset metrów w dół, w kierunku Kotliny Kłodzkiej i doliny rzeki Bystrzycy Dusznickiej.

W budowie geologicznej i rzeźbie tych gór dominują piaskowce. Pochodzą z permu (okresu ery paleozoicznej) i liczą sobie ok. 300 milionów lat. Rozwój rzeźby tego obszaru rozpoczął się z chwilą wycofania się morza, które zalewało obecny obszar w okresie kredy (ok. 140 mln - 67 mln lat temu ). Na dnie morza osadzały się i zespalały piasek i różne szczątki organiczne. W wyniku zmieniających się warunków powstały w sumie trzy warstwy płyt skalnych. Od dołu są to kolejno: piaskowce poziomu dolnego, warstwa margli oraz piaskowiec górnego piętra. Ruchy górotwórcze tzw. orogenezy alpejskiej (67- 2 mln lat temu) spowodowały popękanie Sudetów, wypiętrzenie pewnych ich partii oraz powstanie wielu uskoków.

Najmłodsze warstwy piaskowca tworzą obecnie najwyższe partie Gór Stołowych: Szczeliniec Wielki i Mały, Skalniak wraz z Błędnymi Skałami oraz Narożnik. Intensywne wietrzenie mechaniczne w okresie ostatniego zlodowacenia (60-12 tys. lat temu) doprowadziło do silnego spękania pierwotnej wielkiej płyty, rozczłonkowania powstałych bloków skalnych i wymodelowania, z odporniejszych fragmentów piaskowca, mnóstwa skałek o ciekawych formach. Na pionowych ścianach niektórych skał można zauważyć okrągłe otwory, często o idealnie kulistej formie. Jest to prawdopodobnie efekt rozkładania się pod wodą szczątków organicznych i powstawania gazów, które pod ciśnieniem osadzającego się ze wszystkich stron piasku, nie mogąc znaleźć ujścia przybrały kształt kuli (jak dziury w serze szwajcarskim). Po zeskaleniu – powstaniu piaskowca i pęknięciu bloku skalnego w poprzek takich bąbli gazowych, odsłoniły się puste przestrzenie.

Góry Stołowe w ich południowej części początkowo objęto ochroną rezerwatową, w roku 1981 utworzono Stołowogórski Park Krajobrazowy, który pod koniec 1993 roku został przekształcony w Park Narodowy Gór Stołowych. Obejmuje on 6280 ha. Unikalnie ukształtowany krajobraz sprawił, iż jest to jeden z najatrakcyjniejszych rejonów turystycznych Polski i Czech.

mapa