Historia Miasta

Położenie

Kudowa- Zdrój to jedno z najpiękniejszych uzdrowisk polskich, położone w południowo-zachodniej części Ziemi Kłodzkiej, na wysokości 388 – 700 m.n.p.m. Miasto leży w płaskiej kotlinie o długości 9 km i szerokości 6 km, która z trzech stron otoczona jest górami : Stołowymi, Wzgórzami Lewińskimi oraz wzgórzami należącymi do Gór Orlickich. Przez miasto przebiega międzynarodowa droga E 67 Wrocław – Praga. W bezpośrednim sąsiedztwie miasta funkcjonuje jedno z największych granicznych przejść drogowych między Polską a Republiką Czeską: Kudowa Zdrój – Nachod.

Rys historyczny

Kudowa – Zdrój należy do najstarszych uzdrowisk w Polsce i Europie. Miejscowość ta po raz pierwszy wzmiankowana jest w roku 1477 w dokumencie Henryka Starszego, syna króla czeskiego, Jerzego z Podiebradu. Początkowa nazwa wioski brzmiała Lipolitov. W połowie XVI wieku nazwa uległa zmianie na Chudoba, później Kudoba i od 1945 roku na Kudowa – Zdrój. Najstarsza dzielnicą Kudowy jest Czermna, istniejąca już w XVI wieku. Pierwsza wzmianka o źródłach mineralnych pochodzi z 1580 roku, a informacje o uzdrowisku znajdziemy w kronice Ludwika z Nachodu pod nazwą Cermenske Lazne. W 1625 roku ( a może już w 1621 roku ) zostaje wydana drukiem praca kłodzkiego duchownego protestanckiego, G. Aeluriusa „ Glaciographia”, w której pisze on, że wody kudowskie były uważane z dobre w smaku, zdrowe i „przedkładane na wino”.

Pierwszym znanym właścicielem uzdrowiska był naczelny dowódca wojsk cesarskich z okresu wojny trzydziestoletniej (1618 – 1648), Albrecht von Wallenstein (1583 – 1634), a po nim jego szwagier hrabia hr. A. E. Terzky z Nachodu. Urządzenia do kąpieli leczniczych, wykonane z drewna, znane były od około 1630 roku. Naukowego opisu wód Kudowy dokonał doktor Kremer w pracy naukowej z 1694 roku.

W XVIII wieku wody kudowskie były wysyłane do Berlina. W 1777 roku wrocławska oficyna „ Kornów” wydała w języku polskim przewodnik po śląskich uzdrowiskach, między innymi po Kudowie i Dusznikach, autorstwa Daniela Vogla.

W końcu XVIII wieku obmurowano źródła i osuszono teren dzisiejszego parku. W 1783 roku uzdrowisko przeszło w ręce spółki lekarzy, co przyczyniło się do rozwoju jego funkcji leczniczych. W 1795 roku zbudowano drewniany budynek łazienkowy z dwudziestoma wannami ( rozebrany w 1907 roku ), a obok niego budynek dla kuracjuszy( dzisiejszy „Zameczek” – Szpital Uzdrowiskowy ). W okresie wojen napoleońskich, w czerwcu 1813 roku, rezydował na plebani w Czemnej król pruski Wilhelm III, a królowa wraz z córkami w dzisiejszym „Zameczku”. Po klęsce Napoleona, gdy Kudowa przeszła w ręce hrabiowskiego rodu Götzenów, nastąpiła dalsza rozbudowa uzdrowiska.

W 1847 roku Kudowę odwiedziło 300 kuracjuszy. W 1850 roku A. Duflos dokonał analizy chemicznej wód mineralnych i stwierdził, że posiadają właściwości lecznicze. Natomiast zasługą miejscowego lekarza J. Jacoba, jest uznanie Kudowy w 1870 roku za uzdrowisko leczące choroby serca, co miało znaczny wpływ na zwiększenie się liczby kuracjuszy, która w 1900 roku wynosiła już blisko 4150. Było to pierwsze w Niemczech uzdrowisko kardiologiczne. W drugiej połowie XIX wieku często przebywał tutaj pruski feldmarszałek, hrabia hr. Helmut von Moltke ( 1800 – 1891 ), oraz jego rodzina. Dzięki nabyciu uzdrowiska w 1904 roku przez prężną spółkę z Wrocławia oraz uzyskaniu w 1905 roku połączenia kolejowego z Kłodzkiem i wybudowaniu własnej elektrowni, następuje szybki rozwój uzdrowiska. Powstają liczne pensjonaty, a także domy mieszkalne. W 1906 roku zbudowano dom Charlotty ( dzisiaj Zakład Przyrodoleczniczy numer 3 ), wzniesiono hotel z teatrem tzw. Książęcy Dwór ( obecnie „Polonia”, Szpital Uzdrowiskowy 2 ). W tym czasie liczba kuracjuszy wzrosła do około 8000 tysięcy rocznie. Wśród gości odwiedzających Kudowę był sam sir Winston Churchill. Po zakończeniu II wojny światowej Kudowa, którą ominęły działania wojenne, znalazła się w granicach Polski i równocześnie w 1945 roku uzyskała prawa miejskie. Rozwinęła się przestrzennie i gospodarczo, stając się jednym z najpopularniejszych uzdrowisk i ośrodków wczasowych w kraju.